พระติ้ว พระเทียม เป็นพระปางมารวิชัย หน้าตักกว้าง 39 ซม. สูง 60 ซม.แกะสลักด้วยไม้ สร้างเมื่อ พ.ศ.1328 (มีอายุถึง1,207ปี) ในสมัยศรีโคตรบูร เป็นพระคู่บ้านคู่เมือง ตั้งแต่สมัยนั้นเป็นต้นไป ประวัติพระติ้ว พระเทียมนั้น ตามตำนานเล่าว่าในสมัยศรีโคตรบูร ซึ่งมีราชธานีตั้งอยู่สองฝั่งแม่น้ำโขง ระหว่างเทือกเขาหินปูน (ประเทศลาว) และเทือกเขาภูพาน มีเจ้าผู้ครองนครพระนามว่า "พระเจ้าศรีโคตรบูรหลวง" เนื่องจากว่าการคมนาคมในสมัยนั้น ทางบกใช้ช้าง ม้า ล้อ เกวียน เป็นยานพาหนะ ทางน้ำใช้แพ เรือเป็นยานพาหนะ พระเจ้าศรีโคตรบูรหลวง จึงได้รับสั่งให้นายช่างชาวบ้านกองลย (อยู่ในประเทศลาวป ไปดำเนินการ

มีไม้ท่อนหนึ่งกระเด็นออกมาข้างนอกไม่ยอมให้เรือทับเมื่อนำเอาไม้ท่อนนั้นมาใช้เป็นหมอนรองท้องเรืออีกและชักลากเรือครั้งใด ไม้ท่อนนั้นก็กระเด็นออกมาถูกพวกลากเรือเจ็บไปตาม ๆ กัน แม้จะพยายามเท่าไรก็ไม่สำเร็จ แต่ก็สามารชักลากเรือลงแม่น้ำได้สำเร็จ พวกร่างเรือเห็นว่า ไม้ท่อนนั้นเป็นไม้อัศจรรย์ จึงได้กราบทูลเรื่องราวให้พระเจ้าศรีโคตรบูรหลวงทรงทราบ เมื่อพระเจ้าศรีโคตรบูรหลวงทรงพิจารณาแล้วทรงเห็นว่า ไม้ท่อนนี้เป็นพญาไม้ จึงไม่ยอมให้เรือทับ พระองค์โปรดให้นายช่างนำไปแกะเป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย หน้าตัก กว้าง 30 ซม. สูง 60 ซม. แล้วองค์รักปิดทอง เมื่อจุลศักราชได้ 147 ตัว ปีเป้า ตรงกับวันอังคาร เดือน 7 แรม 8 ค่ำ ปีกุน พ.ศ.1328 โปรดให้มีพิธิพุทธภิเษกสมโภชนเป็นพระพุทธรูปมิ่งบ้านมิ่งเมืองของนครศรีโคตรบูร ต่อมาในสมัยพระเจ้าขัตติยวงศาบุตรมหาฤาชัยไตรทศฤาเดชเชษฐบุรีศรีโคตรบูรหลวง เป็นเจ้าผู้ครองนครศรีโคตรบูร ขณะนั้น