BACK HOMENEXT

     เจ้าพ่อหลักเมืองนครพนม ศาลเจ้าพ่อหลักเมือง (ศาลเจ้าหมื่น หรือศาลจมื่น) ตั้งอยู่ทางทิศเหนือในบริเวณวัดโอกาส (ศรีบัวบาน) เป็นศาลทรงไทยอีสาน มีขนาดไม่ใหญ่นัก เป็นที่สิงสถิตของ "จมื่นรักษาราษฎร" ซึ่งเป็นผีมเหศักดิ์ หรือผีเจ้าเมืองนครพนม ตั้งแต่สมัยศรีโคตรบูรเป็นต้นมา ตามตำนานเล่าว่า จมื่นรักษาราษฏร เป็นนายกองเมือง ปกครองประชาชนต่างพระนคร พระกรรณแทนพระเจ้าศรีโคตรบูรหลวง ในสมัยศรีโคตรบูร นายกองจมื่นรักษาราษฏร ปฏิบัติราชการต่างพระเนตรพระกรรณแทนพระเจ้าศรีโคตรบูรด้วยความซื่อสัตย์สุจริต รักใคร่ประชาชนเหมือนลูกหลาน เป็นผู้ศรัทธาเลื่อมใสและยึดมั่นในพระพุทธศาสนา เข้าวัดปฏิบัติธรรมกรรมฐานมิได้ขาด นอกจากนั้น จหมื่นรักษาราษฎรยังเป็นแพทย์รักษาโรคโดยไม่คิดค่าครูบูชาและมีเวทมนต์คาถาแก่กล้าสามารถล่องหนหายตัวอยู่ยงคงกระพันอีกด้วย เป็นที่เคารพรักใคร่ของประชาชนเป็นอย่างมาก เมื่อนายกอง จมื่นรักษาราษฏร มีอายุได้ 90 ปีเศษ ๆ วันหนึ่งจมื่นฯอยากกินหมกกุ้ง หมกปลา จึงให้ลูกหลานไปช้อน (จับโดยใช้สวิง) กุ้งซิงในน้ำของ(แม่น้ำโขง)เมื่อลูกหลานไปซ้อนกุ้งซิวในน้ำนั้น บังเอิญซ้อนได้ไข่ใหญ่ฟองหนึ่งมีขนาดเท่าไข่ห่านไม่ทราบว่าเป็นไข่อะไร จึงเอาโยนทิ้ง แต่แม้ว่าจะโยนทิ้วไปแล้วไข่ฟองนั้นก็ลอยมาติดสวิงทุก ๆ ครั้ง ลูกหลานจึงได้นำไข่นั้นกลับมาบ้าน เล่าให้จมื่น ฯ ฟัง ท่านจึงสั่งให้หมก (ใช้ใบตองห่อแล้วอังไฟให้สุก) ไข่ฟองนั้นให้รับประทาน เมื่อจมื่น ฯรับประทานหมกไข่นั้นได้ไม่นานก็เกิดอาการเร่าร้อนกระวนกระวายกระหายน้ำ แม้ว่าจะดื่มกินและอาบเท่าไรก็ไม่หายร้อยไม่หายหิวจึงบอกลูกหลานว่าจะลงไปอาบน้ำเองที่น้ำโขง เผื่อจะหายหิวแก้ร้อนได้ ลูกหลานจึงพาจมื่นฯ ลงอาบน้ำในแม่น้ำโขงพร้อมกับเฝ้าดูอยู่ริมฝั่ง จมื่นฯได้ลงอาบน้ำดำผุดขึ้นผุดลงอยู่หลายครั้งเป็นเวลานาน ลูกหลานจึงร้อยบอกให้ขึ้น แต่จมื่นฯกลับร้องขอผ้าแดง 1 ผืน มาโพกศรีษะแล้วดำน้ำหายไป ลูกหลานและประชาชนต่างก็ลงดำน้ำงมหาจมื่นฯ แต่ก็ไม่พบจนหมดความสามารถ ขณะนั้นก็ปรากฏมีเงือกงูตัวใหญ่ตัวหนึ่งผุดขึ้นดำลงลอยไปมาอยู่กลางแม่น้ำโขง พวกลูกหลานและประชาชนเห็นดังนั้น จึงให้คนขึ้นม้าเร็วไปกราบทูลพระศรีโคคนรบูรหลวง แห่งนครบุรีศรีโคตรบูร เมื่อพระเจ้าศรีโคตรบูรหลวง ทรงทราบดังนั้นก็รีบเสด็จลงเรือพร้อมข้าวสุก 1 ปั้น ไข่ต้ม 1 ฟอง มายังแม่น้ำโขง เมื่อมาถึงก็ตรัสกับเงือกงูตัวนั้นที่กำลังเล่นน้ำอยู่ว่า "จมื่นฯ เอ๋ย แกเป็นคนดี แม้เมื่อแกมรณกรรมแล้วดวงวิญญาณแกยังฮักแพงประชาชนอยู่ ขอให้แกรักษาทางน้ำทางบกตลอดใต้สุด และเหนือสุด ทางบกทางน้ำตั้งแต่ภูพาใด ผาด่าง ถ้ำใต้ถึงแก่งหลี่ผี สีพันดอน เป็นเขตส่วนบกนั้น ทิศตะวันออกจรดภูเขาไม้ล้มแบ่ง ทิศตะวันตกถึงภูเขาดงพญาไฟ ให้แกไปอยู่ที่หางดอนโดนจะปลูกศาลให้เมื่อเดือน 6 ปีใหม่มาฮอดทุกปี จะเช่นไหว้ดวงวิญญาญ" แล้วพระองค์ก็เอาข้าวเหนียว 1 ปั้น ไข่ต้ม 1 ฟอง ที่เตรียมมาให้เงือกงูกินหลังจากนั้นเงือกงูตัวนั้นก็ดำน้ำจมหายไป กลายเป็นผีมเหศักดิ์หลักเมืองของนครศรีโคตรบูรตั้งแต่นั้นมา